در دنیای رقابتی امروز، تنها داشتن یک محصول یا خدمت خوب کافی نیست؛ مردم باید بدانند که شما وجود دارید، به یادشان بمانید و به شما اعتماد کنند.اینجاست که مفهوم «آگاهی از برند» وارد می‌شود. آگاهی از برند یعنی اینکه چقدر مردم با نام، لوگو، محصولات یا خدمات شما آشنا هستند. این مفهوم پایه‌ای‌ترین قدم در مسیر بازاریابی و جذب مشتری است، مخصوصاً برای شرکت‌های دانش‌بنیان، فناور و خلاق که تازه وارد بازار شده‌اند و نیاز دارند در ذهن مخاطب جا باز کنند.
آگاهی از برند چیست و چرا مهم است؟
آگاهی از برند یعنی میزان شناخت و آشنایی مشتریان بالقوه با برند شما. وقتی کسی به یک نیاز فکر می‌کند و برند شما بلافاصله به ذهنش می‌آید، یعنی آگاهی برند بالایی دارید.
این آگاهی می‌تواند در دو سطح باشد:
- آگاهی برند سطحی: مشتری برند شما را می‌شناسد، لوگو یا نام شما برایش آشناست.
- آگاهی برند عمیق: بدون دیدن لوگو یا اسم، مشتری در هنگام نیاز به یاد برند شما می‌افتد.
آگاهی برند نخستین مرحله از مسیر تصمیم‌گیری مشتری است. اگر در این مرحله نباشید، عملاً وارد بازی رقابت نمی‌شوید. برندهایی با آگاهی بالا، راحت‌تر مشتری جذب می‌کنند و ارزش بیشتری برای سرمایه‌گذاران ایجاد می‌کنند.
برای شرکت‌هایی که در حال ورود به بازار هستند یا فناوری جدیدی را معرفی می‌کنند، دیده‌شدن بسیار حیاتی است. بدون آگاهی برند، حتی بهترین نوآوری‌ها هم ممکن است در سکوت از بین بروند.
انواع آگاهی از برند و ویژگی‌های هرکدام
آگاهی برند فقط یک مفهوم کلی نیست، بلکه می‌تواند در سطوح و انواع مختلفی ظاهر شود. شناخت این سطوح به کسب‌وکارها کمک می‌کند تا بدانند در کدام مرحله قرار دارند و چگونه می‌توانند سطح آگاهی برند خود را ارتقا دهند. چهار سطح اصلی برای آگاهی برند عبارت اند از:
۱. آگاهی پایه‌ای
مشتریان اصلاً برند شما را نمی‌شناسند. این مرحله برای بسیاری از استارتاپ‌ها و شرکت‌های نوپا رایج است. هدف در این مرحله، معرفی اولیه برند است.
۲. آگاهی شناختی
در این مرحله، افراد با دیدن نام یا لوگوی برند شما آن را به یاد می‌آورند. مثلاً وقتی در نمایشگاهی شرکت می‌کنید یا تبلیغی می‌دهید، مخاطبان شما را شناسایی می‌کنند. این مرحله به‌معنای «حضور در ذهن» مخاطب است.
۳. آگاهی یادآورانه
در این سطح، وقتی مخاطب با یک نیاز یا مسئله مواجه می‌شود، بدون دیدن برند، شما را به‌خاطر می‌آورد. مثلاً وقتی کسی به موضوعی فکر می‌کند، برند شما جزو اولین گزینه‌هایی است که به ذهنش می‌رسد.
۴. آگاهی غالب
این بالاترین سطح آگاهی از برند است. در این مرحله، برند شما اولین چیزی است که مخاطب هنگام فکر کردن به یک حوزه خاص به ذهنش می‌رسد. مثلاً وقتی می‌گویند «جست‌وجو در اینترنت»، گوگل فوراً در ذهن مخاطب تداعی می‌شود.
چرا آگاهی از برند برای شرکت‌های دانش‌بنیان حیاتی است؟
شرکت‌های دانش‌بنیان، فناور و خلاق اغلب بر پایه نوآوری شکل گرفته‌اند. آن‌ها محصول یا خدمتی ارائه می‌دهند که ممکن است هنوز بازار با آن آشنا نباشد. در این شرایط، نداشتن آگاهی از برند مثل ساختن یک فروشگاه در دل کویر است؛ شاید بهترین محصول را داشته باشید، اما هیچ‌کس از آن خبر ندارد.
۱. جدید بودن محصول، نیاز به اعتمادسازی بیشتر دارد
مخاطبان وقتی با یک فناوری جدید روبه‌رو می‌شوند، ابتدا با شک و تردید نگاه می‌کنند. آگاهی از برند به معنای ایجاد آشنایی است و آشنایی، مقدمه‌ای برای اعتماد است. برندهایی که در بازار شناخته‌شده‌ترند، سریع‌تر اعتماد مصرف‌کننده را جلب می‌کنند، حتی اگر محصول آن‌ها مشابه رقبا باشد.
۲. دیده‌شدن در فضای رقابتی
امروزه شرکت‌های زیادی در حوزه‌های مشابه فعالیت می‌کنند. اگر شرکت‌های نوآور بخواهند در میان تعداد زیادی از رقبا خودشان را متمایز کنند، باید ذهن مخاطب را تسخیر کنند.(متمایز بودن بدون دیده‌شدن، عملاً بی‌اثر است.)
۳. جذب سرمایه‌گذاران
سرمایه‌گذاران هم مثل مشتریان، برندهایی را ترجیح می‌دهند که قابل‌شناسایی، قابل‌اعتماد و قابل‌پیگیری باشند. در بسیاری از جلسات جذب سرمایه، داشتن یک برند شناخته‌شده می‌تواند اعتبار بیشتری برای شرکت ایجاد کند. در فرآیند تأمین سرمایه، یکی از سؤالات اصلی سرمایه‌گذار این است: آیا بازار هدف این برند را می‌شناسد؟
۴. توانایی گسترش سریع‌تر بازار
وقتی مشتریان برند شما را بشناسند، احتمال امتحان کردن محصولات جدید یا توصیه برند به دیگران بسیار بیشتر می‌شود. این یعنی رشد سریع‌تر بازار و کاهش هزینه‌های بازاریابی.
عوامل افزایش آگاهی از برند
آگاهی برند زمانی در ذهن مخاطب شکل می‌گیرد که برند بتواند در چندین بُعد به‌طور هم‌زمان خوب عمل کند؛ این ابعاد شامل ظاهر، محتوا، تجربه و ارتباطات برند است. اولین و مهم‌ترین عامل، هویت بصری برند است: لوگو، رنگ‌ها، فونت‌ها و طراحی گرافیکی که باید یکپارچه، قابل‌تشخیص و منحصربه‌فرد باشد تا در ذهن مخاطب حک شود.
اما فقط ظاهر کافی نیست؛ برند باید حرفی برای گفتن داشته باشد. روایتی که به زبان ساده توضیح می‌دهد چرا این برند به‌وجود آمده، چه مشکلی را حل می‌کند و چه ارزشی به زندگی مشتریان اضافه می‌کند. حضور فعال در رسانه‌ها و شبکه‌های اجتماعی نیز نقش حیاتی دارد؛ برندهایی که به‌صورت منظم و هوشمندانه در پلتفرم‌هایی مانند اینستاگرام، لینکدین یا آپارات فعالیت می‌کنند و محتوای آموزشی، الهام‌بخش یا مسئله‌محور منتشر می‌کنند، به‌مراتب بیشتر در ذهن مشتری می‌مانند.
همچنین همکاری با افراد بانفوذ یا برندهای معتبر، مانند اینفلوئنسرها (افرادی که در شبکه‌های اجتماعی یا یک حوزه تخصصی، قدرت تاثیرگزاری بر تصمیمات دیگران را دارد)، مشاوران یا سازمان‌های شناخته‌شده، باعث می‌شود اعتماد مخاطبان سریع‌تر جلب شود و برند از طریق منابع معتبر به آن‌ها معرفی شود. در کنار این‌ها، تجربه کاربری خوب چه در تعامل آنلاین و چه در استفاده از محصول یا خدمت به‌شدت در افزایش آگاهی برند مؤثر است. وقتی کسی تجربه مثبتی با برند داشته باشد، آن را به دیگران توصیه می‌کند )بازاریابی دهان‌به‌دهان( و این یکی از قوی‌ترین ابزارهای برندینگ است.
نتیجه‌گیری و کلام آخر
آگاهی از برند، فقط یک واژه تخصصی در بازاریابی نیست؛ بلکه کلید ورود برند شما به ذهن و قلب مشتریان است. اگر برند شما در بازار شناخته نشود، حتی بهترین محصولات و خدمات نیز به‌سختی به فروش می‌رسند یا حمایت مالی جذب می‌کنند. آگاهی برند در سطوح مختلفی شکل می‌گیرد؛ از شناخته‌شدن ساده تا تبدیل‌شدن به اولین نامی که مخاطب به ذهنش می‌رسد. برای شرکت‌های دانش‌بنیان، فناور و خلاق که معمولاً محصولات نوآورانه‌ای دارند، آگاهی برند به‌مراتب حیاتی‌تر است، چرا که بازار ابتدا باید آن‌ها را بشناسد تا به آن‌ها اعتماد کند.
