فیل سفید!
نوع کمیابی از فیل‌ها وجود دارند که رنگ آنها بین قرمز- قهوه‌ای است و وقتی پوست آنها خیس شود رنگ پوست شان به صورتی روشن تبدیل خواهد شد. در زمان‌های قدیم در جنوب شرق آسیا، به این نوع از فیل‌ها، فیل سفید می‌گفتند. آنها فیل سفید را مقدس دانسته و طبق قانون، کشتن فیل سفید یا کار کشیدن از آن ممنوع بود. جالب است بدانید این رسم هنوز در کشورهایی مثل برمه و تایلند وجود دارد.
در آن روزگار، فیل سفید سمبل قدرت و عدالت بود و پادشاهان تلاش می‌کردند که فیل‌های سفید را پیدا کرده و از آنها مراقبت کنند و با هدف بزرگ نشان دادن خود، به عنوان تحفه به پادشاهان دیگر کشورها هدیه دهند. با توجه به نادر بودن فیل سفید، نگهداری و مراقبت از آنها به شکل ویژه و با صرف هزینه‌های زیاد صورت میگرفت.
کسی که فیل سفید را هدیه دریافت می‌کرد از یک جهت برایش خوب بود و از یک جهت بد. به این دلیل خوب بود که از پادشاه تحفه‌ای مقدس و با برکت دریافت کرده و جزء افتخارتش به شمار میرفت و از این جهت بد بود که باید هزینه‌های زیادی صرف نگهداری آن می‌کرد و مجبور بود این هزینه‌ها را تا زمانی که فیل زنده بود خرج کند در حالی که هیچ استفاده دیگری هم نداشت.
فیل سفید در کسب و کار
در مدیریت و کسب و کار، فیل سفید استعاره‌ای برای فعالیت، سرمایه‌گذاری یا پروژه‌ای است که به دلیل هزینه‌های زیاد برای بهره‌برداری و نگهداری غیرسودآور است و به احتمال زیاد غیرسودآور نیز باقی خواهد ماند اما به دلایل مختلف، از جمله به خاطر هزینه‌های زیادی که صرف آن شده است، تعصب صاحبان یا ایجاد کنندگان آن و… کنار گذاشته نمی‌شود.
مثال فیل سفید در کسب و کار
مثال‌های مرتبط با دنیای اقتصاد هم کم نیستند. برای روشن‌تر شدن این مطلب، مثالی از دنیای وب فارسی می‌زنیم. فرض کنیم سایتی راه‌اندازی کرده‌ایم تحت عنوان www.example.ir و چیزی در حدود چهار سال از عمر این سایت می‌گذرد و این در حالی است که برای بالا نگاه داشتن این سایت، ماهانه چند میلیون تومان هزینه کرده‌ایم که طی چند سال جمعاً مبلغی بیش یکصد میلیون تومان صرف شده است.
مثال فیل سفید در خرید محصول
فرض کنیم که پس از گذشت یک سال، کفش ریبوک اصلی به مبلغ 1/200/000 تومان می‌خریم. پس از مدتی می‌بینیم که این کفش علیرغم اصل بودنش، حس راحتی چندانی به پاهای‌مان نمی‌دهد و عملاً بلااستفاده است اما هرگز حاضر به دور انداختن و یا دادنش به فرد دیگری نمی‌شویم و جالب است بدانیم هرچه پول هزینه‌شده برای این کفش بیشتر بوده باشد، احتمال نگاه داشتن آن بیشتر هم خواهد بود و این در حالی است که اگر یک جفت کفش به ارزش مثلاً ۴۰/۰۰۰ تومان خریده بودیم، به سادگی می‌توانستیم از آن دل بکنیم.
مثال فیل سفید در سیاست
در دنیای سیاست هم مثال‌های زیادی از فیل سفید می‌توان آورد و این در حالی است که تعداد فیل‌های سفید در حکومت‌های کشورهای جهان سوم و عقب افتاده، به مراتب بیش از کشورهای جهان اول است. برای روشن‌تر شدن این مسأله، مثالی می‌زنیم.
فرض کنیم در کشوری زندگی می‌کنیم به نام «ایکس» که در این کشور یک نیروگاه هسته‌ای وجود دارد که با گذشت چند سال، میلیاردها دلار صرف احداث آن شده اما کماکان آن‌طور که باید و شاید زیر بار نرفته است. فرض کنیم کشوری که فناوری این نیروگاه را به دولتمردان کشور ایکس انداخته، کشوری است با نام «ایگرگ» و جالب است بدانیم که کشور ایگرگ یکی از نسل‌های اولیهٔ نیروگاه‌های هسته را برای کشور ایکس احداث کرده که هم از لحاظ فناوری‌های استفاده‌شده و هم از لحاظ امنیت، با نسل‌های جدیدتر نیروگاه‌های هسته‌ای فاصلهٔ معناداری دارا است.
دولتمردان کشور عقب‌افتادهٔ ایکس اساساً در دام فیل سفید افتاده‌اند چرا که اگر توسعهٔ این نیروگاه را متوقف کنند، هیچ جوابی برای ملتی که سال‌های سال درد تحریم، تورم، فقر و … را چشیده‌اند نخواهند داشت و اگر هم به توسعهٔ نیروگاه ادامه دهند، روز به روز به هزینه‌های صرف‌شده برای چنین پروژه‌ای می‌افزایند!
کلام آخر
به طور کلی، یافتن فیل‌های سفید در زندگی کاری و شخصی یک چیز است، از بین بردن این فیل‌ها چیز دیگری است. مهارت اولیه‌ای که در این راستا باید کسب کنیم، شناخت فیل‌های سفیدی است که در پیرامون ما زندگی می‌کنند و پس از آن باید با مهارت‌های از بین بردن، ترد کردن و یا جایگزین کردن این حیوانات شوم در زندگی‌مان آشنا شویم.
حال نوبت به نظرات شما می‌رسد. آیا تاکنون هیچ فیل سفیدی در زندگی شما وجود داشته است که باعث عقب‌افتادگی شما شده باشد و اگر این طور است، آیا توانسته‌اید با موفقیت آنها را از زندگی خود بیرون کنید؟ اگر بتوانید با ذکر مثال‌هایی واقعی نظرات خود را پیرامون این مسأله بیان کنید، مسلماً به درک بهتر و عمیق‌تر این موضوع برای دیگر کاربران سکان آکادمی کمک خواهید کرد.
